“Анын өлкөсү талкаланган.” Орусия-АКШ сүйлөшүүлөрүнөн кийин Трамп Зеленскийди катуу сынга алды.
Зеленскийдин Эр-Рияддагы сүйлөшүүлөрүнө реакциясы АКШ президентинин кыжырын келтирди: ал Украинада президенттик шайлоо өткөрүүгө чакырды
АКШ президенти Дональд Трамп Эр-Рияддагы сүйлөшүүлөрдөн кийин Украинаны катуу сынга алып, Киевдин консультацияларга катышпай калгандыгына реакциясына нааразы экенин билдирди.
Владимир Зеленский Киевди Сауд Арабиядагы орус-америкалык сүйлөшүүлөргө катыштырбай жатат деп АКШны сындагандан кийин АКШнын президенти Дональд Трамп Украинада президенттик шайлоо өткөрүүгө чакырды. Трамптын сөздөрүн Meduzaга шилтеме кылып CNN жана The Guardian жазып чыгышты.
«Алар үстөлдөн орун алууну каалашат, бирок сиз айтсаңыз болот… Украина элинин үнү жокпу? Аларда көптөн бери шайлоо боло элек. Трамп 18-февралда Флоридадагы Мар-а-Лаго резиденциясында журналисттерге сүйлөп жатып, “Бул Орусиянын маселеси эмес, бул менден, башка өлкөлөрдөн келген нерсе”,- деди.
Трамп ошондой эле журналисттерге Владимир Зеленскийдин рейтинги “4%га төмөндөгөнүн” жана өлкөгө шайлоо керектигин айтып, муну менен Россиянын президенти Владимир Путиндин негизги тезистеринин бирин кайталады.
«Украинада шайлоо болгон эмес, Украинада азыр согуш абалы. Украинанын лидери болгондо – мен муну айтканды жек көрөм, бирок анын рейтинги 4%.
Өлкө талкаланган, көпчүлүк шаарлар талкаланган. Имараттар талкаланган. “Бул чоң сүрүп салуучу жайга окшош”, – деди АКШ президенти.
Трамп Украинадагы эл Киевдин өкүлдөрү сүйлөшүү үстөлүнөн орун ала албаганына нааразы болуп жатканын айтты.
“Сиз келишим түзө алмаксыз”
АКШнын президенти «жарым өлүк» сүйлөшүүчү «жеринин көп бөлүгүн жоготпостон» бир нече жыл мурун бүтүмгө келе алмак деди.
Мындан тышкары, Трамп өз комментарийинде Украинаны чыр-чатактын башталышы үчүн айыптады.
– Бүгүн “ой, бизди чакырышкан жок” дегенин уктум. Ооба, сен үч жылдан бери ал жактасың. Сен баштабашың керек эле. Сиз бир пикирге келе алмакасыз. “Сиз келишим түзсөңүз болмок”,- деди ал.
Трамп ошондой эле Зеленский “өткөн аптада биз ага берген акчанын жарымы кайда экенин билбей турганын айтканын” айтты.
«Ооба, биз аларга, менимче, 350 миллиард доллар бердик, мындан азыраак да болушу мүмкүн. Бирок бул көп», – деди АКШ президенти.
Ал Ассошиэйтед Пресс агенттигине берген маегинде АКШ бөлгөн 177 миллиард доллардын 76 миллиардын Украина алган деген Зеленскийдин сөздөрүн айтып жатса керек.
Эр-Риядда өткөн орус-америкалык сүйлөшүүлөргө комментарий берип жатып, Дональд Трамп АКШ менен Орусиянын жолугушуусунан кийин келишим түзүүгө “бир топ ишенимдүү” болгонун айтты.
“Сүйлөшүү абдан жакшы болду. Россия бир нерсе кылгысы келет. Алар жапайычылыкты токтотууну каалашат”,-деди Трамп.
Трамп февралдын аягына чейин Владимир Путин менен жолуга аларын мойнуна алды.
Ал Мар-а-Лагодогу резиденциясынан чыгып баратканда кабарчы андан жолугушуу айдын аягына чейин болорун сурады. “Балким,” деп жооп берди Трамп.
“Мен бул согушту токтотууга күчүм жетет деп ойлойм жана менимче, иштер абдан жакшы жүрүп жатат”, – деди АКШ президенти.
Буга чейин орус президентинин жардамчысы Юрий Ушаков Эр-Рияддагы америкалык жана орус делегацияларынын сүйлөшүүлөрүнүн жыйынтыгында Путин менен Трамптын жолугушуусунун конкреттүү датасын айтуу кыйын экенин айткан, деп жазат РБК.
Лавров: Эч кандай тынчтык күчтөрү керек эмес
Дональд Трамп эгер согушту токтотуу боюнча келишимге жетишилсе, ал Европа өлкөлөрүнүн Украинага бейпилдик күчтөрүн жиберүүсүн колдой тургандыгын айтты.
«Франциянын буга даяр экенин билем жана бул эң сонун ишарат деп ойлогом»,- деген Трамп, Британиянын да ушундай эле сунушту жасаганын белгиледи.
Ошол эле учурда, анын айтымында, АКШ бейпилдик күчтөрүн жибербейт, анткени “биз абдан алыспыз”,- деди.
Ал эми Орусиянын тышкы иштер министри Сергей Лавров Москва эч кандай тынчтык келишими боюнча НАТОнун тынчтык орнотуучу күчтөрүнүн Украинага жайгаштырылышын кабыл албайт деп билдирди.
«Куралдуу күчтөрдүн башка желектин астында пайда болушу эч нерсени өзгөртпөйт. Бул, албетте, таптакыр кабыл алынгыс нерсе», – деди ал.
Анын айтымында, АКШ менен Орусия Москва менен Вашингтонго элчилерин дайындап, «кызматташтыкты толук калыбына келтирүү» үчүн шарттарды түзүүгө ниеттенүүдө.
«Бул абдан пайдалуу сүйлөшүү болду. «Биз угуп эле тим болбостон, бири-бирибизди түшүндүк», – деди ал.
Ал НАТОнун ар кандай экспансиясы болот деп мурдагы билдирүүлөрүн кайталады.
АКШнын мамлекеттик катчысы Марко Рубио Орусия согушту токтотууга жардам берүүгө даяр экенине ишенерин билдирди.
“Бүгүн узак жана татаал жолдогу биринчи кадам, бирок маанилүү”, – деп кошумчалады ал.
Зеленский нааразы
Владимир Зеленский бир күн мурда Эр-Рияддагы орус-америкалык жолугушуу Киев үчүн күтүүсүз болгонун билдирген.
“Украина жөнүндө, кайра Украина жөнүндө жана Украинасыз” деди ал.
Ал дагы бир жолу согушту токтотуу чечимин Украинасыз кабыл алуу мүмкүн эместигин кайталады.
Bloomberg булактарына таянып жазгандай, Сауд Аравиянын мураскор ханзаадасы Мухаммед бин Салман Зеленскийдин сүйлөшүүлөргө катышуусун каалаган, бирок Вашингтон менен Москва жолугушууну Украинанын катышуусуз өткөрүүнү талап кылышкан, деп жазат Би-Би-Си.
Зеленский 2019-жылдан бери Украинанын президенти.
Жаңы президенттик шайлоо 2024-жылдын апрелинде өтүшү керек болчу, бирок согуш учурунда шайлоо өнөктүгүн өткөрүүгө Украинанын Конституциясы тарабынан тыюу салынган.
Зеленскийди легитимдүү президент деп эсептөөдөн баш тарткан орус бийликтери Украинада жаңы шайлоо өткөрүүнү талап кылууда.
Зеленский Орусия андан “согуштун башталышындагыдай физикалык эмес, саясий жактан” кутулууну көздөп жатканын айтты.
«Бул таптакыр түшүнүктүү, анткени мен Путин үчүн абдан ыңгайсыз адаммын», – деди Зеленский.
Украиндагы сурамжылоонун маалыматтары Трамптын сөздөрүн тастыктабайт
Трамп журналисттерге Владимир Зеленскийдин рейтинги болжолдуу түрдө “4% га төмөндөгөнүн” жана өлкөгө шайлоо керектигин айтып, муну менен Россиянын президенти Владимир Путиндин негизги тезистеринин бирин кайталады.
Бирок, шайлоо рейтингин аныктоо үчүн сурамжылоолор (эгер жакынкы келечекте шайлоо болсо тигил же бул талапкерге добуш берүүгө даяр) Украинада дээрлик өткөрүлбөйт, деп жазат Би-Би-Си.
Эң акыркысы (жана, балким, Орусиянын Украинага кеңири масштабдуу басып кирүүсү башталгандан берки биринчиси) 2024-жылдын ноябрында Социалдык мониторинг борборунун социологдору тарабынан жүргүзүлгөн.
Анын жыйынтыгына ылайык, респонденттердин эң көп үлүшү – 27% Украинанын Куралдуу күчтөрүнүн мурдагы башкы командачысы, Украинанын Улуу Британиядагы элчиси Валерий Залужный үчүн добуш берсе, азыркы президентти 16%, экс-президент Петро Порошенкону – 7% колдомок.
Зеленскийге президент катары ишенимдин деңгээли алда канча жогору. Киев эл аралык социология институту 4-9-февралда жүргүзгөн жаңы сурамжылоонун жыйынтыгына ылайык, респонденттердин 57% президент Зеленскийге ишенет, 37% ишенбейт, ал эми декабрь айына салыштырмалуу ишеним деңгээли бир гана өскөн (андан кийин ага 52% ишенген, 39% ишенген эмес).
Эске сала кетсек, Эр-Рияддагы сүйлөшүүлөр Орусия менен АКШнын согуш башталгандан берки биринчи жогорку деңгээлдеги жолугушуусу болду.