Ирандын Жогорку лидери аятолла Али Хаменеи Израиль менен болгон жаңжалдын олуттуу курчушу жана жетекчи офицерлердин арасындагы чоң жоготуулардын фонунда Ислам Республикасынын жогорку аскердик жетекчилигинде масштабдуу кадрдык өзгөрүүлөрдү баштады.
Бул ротация 2025-жылдын июнь айында Израиль тарабынан жүргүзүлгөн интенсивдүү аскердик операцияга жооп катары ишке ашууда. Аталган операциянын жүрүшүндө Ирандын бир катар негизги аскер башчылары, анын ичинде Башкы штабдын начальниги жана Ислам революциясынын сакчылар корпусунун (КСИР) элиталык бөлүгүнүн командачысы жок кылынган.
2025-жылдын жай айларындагы израилдик авиа соккулардын натыйжасында Ирандын Куралдуу күчтөрүнүн Башкы штабынын начальниги (2016–2025) генерал Мохаммад Багери жана КСИРдин туруктуу лидери Хосейн Салями каза тапкан. Бул акыркы жылдардагы ирандык аскердик жетекчилик үчүн эң ири жоготуулардын бири болуп эсептелет.
Ушул шартта Хаменеи бир катар жаңы дайындоолорду бекитип, алардын натыйжасында жогорку командирлердин басымдуу бөлүгү жаңы жетекчилерге алмаштырылды. Көпчүлүк учурда алар Жогорку лидерге берилгендиги менен айырмаланган, текшерүүдөн өткөн офицерлердин арасынан тандалган.
Негизги өзгөрүүлөрдүн катарында:
Абдулрахим Мусави мурунку жетекчиси каза болгондон кийин Ирандын Куралдуу күчтөрүнүн Башкы штабынын начальниги болуп дайындалды. Ал көп жылдык аскердик тажрыйбага ээ жана мурда армияда жетекчи кызматтарды аркалаган.
Коргоо министринин мурдагы башчысы Амир Хатами Иран армиясынын командачысы болуп дайындалып, бул өлкөнүн кадимки куралдуу күчтөрүнүн түзүмүн бекемдөөгө багытталган аракеттерди чагылдырат.
Маджид Мусави КСИРдин аэрокосмостук күчтөрүн жетектөөгө дайындалды. Бул дрондорго жана ракета технологияларына өзгөчө көңүл бурулуп жатканын, ошондой эле тышкы коркунучтарга стратегиялык жооп даярдалып жатканын көрсөтөт.
Абадан коргонуу күчтөрүнүн командачысы да алмаштырылды: июнь айындагы окуялардан кийин Абадан коргонуу системасынын натыйжалуулугу сынга алынгандыктан, жаңы жетекчи болуп бригадалык генерал Алиреза Элхами дайындалды.
Бул кадрдык өзгөрүүлөр Израиль менен уланып жаткан тирешүүнүн шартында жана жаңжалдын кеңейүү коркунучу бар кезде Тегеранга түздөн-түз басым күчөгөн маалда жүзөгө ашты.
Сионисттик авиа соккулар Ирандын аскердик түзүмдөрүнө гана эмес, ошондой эле Ислам Республикасынын илимий-техникалык элитасына да таасирин тийгизди. Бул жагдай республикадагы саясий-аскердик стратегияда аскер жетекчилигинин келечектеги ролу тууралуу суроолорду жаратты.
Эксперттердин айтымында, бул дайындоолор жоготуулардан кийин команда берүү чынжырын тез арада калыбына келтирүү зарылдыгы менен гана эмес, Хаменеи тарабынан аскердик аппараттын берилгендигин чыңдоо жана куралдуу түзүмдөрдүн ичиндеги туруксуздук коркунучун азайтуу максаты менен да байланыштуу.
Ошол эле учурда айрым дайындоолор коопсуздук үчүн өзгөчө маанилүү болгон багыттарда — абадан коргонуу, аэрокосмостук күчтөр жана армияда — кесиптик деңгээлди жогорулатууга жасалган аракет катары бааланууда.