Россиянын кеминде 57 региону күйүүчү майдын жетишсиздигине туш болду — бул украин дрондорунун орус мунай кайра иштетүүчү заводдорго (НПЗ) жасаган соккуларынан кийин пайда болгон, деп эсептейт BBC. Негизинен көйгөйлөр көз карандысыз автозаправкаларда байкалган. Басылма август айынан бери кабарланган бардык учурларды эске алган, азыр айрым аймактарда абал турукташканына карабастан.
Bloomberg агенттигинин маалыматы боюнча, чабуулдар Россиядагы ар үчүнчү мунай кайра иштетүүчү заводду камтыган. Август айында кеминде 14 сокку, сентябрда — 8, ал эми октябрдын алгачкы он күнүндө дагы 4 сокку катталган. Reuters, Bloomberg жана S&P Global Commodity Insights жүргүзгөн анализге ылайык, кеминде 10 ишкана, анын ичинде экспортко иштеген заводдор, август–сентябрь айларында толук же жарым-жартылай токтоп калган.
BBCнин эсеби боюнча, январь айынан тартып украин дрондору Россиядагы 38 ири НПЗнын 21ин бутага алган — бул көрсөткүч 2024-жылдагы жалпы санынан 48% жогору.
Reuters маалымдагандай, августта орус мунай кайра иштетүүчү заводдордун негизги өндүрүш кубаттуулугу 23%га чейин кыскарган — бул тарыхтагы эң жогорку көрсөткүч. Сентябрда көрсөткүч дагы жогорулаган. Ал эми октябрда мунайды кайра иштетүү көлөмү суткасына 4,86 млн баррелге чейин түшүп, июль айына салыштырмалуу 10%га азайган жана акыркы беш жылдагы эң төмөнкү деңгээлге жеткен, деп жазат Bloomberg.
Берлиндеги Карнеги Россия жана Евразия изилдөө борборунун улук илимий кызматкери Сергей Вакуленко белгилегендей, июль айындагы эң жогорку көрсөткүчтөн бери Россиянын мунай кайра иштетүү өндүрүшү орто эсеп менен 10%га кыскарган.
Анын айтымында, абал мындан ары да начарласа, Россиянын бийлиги бир нече чара көрө алат — мисалы, отун керектөөгө чектөө киргизүү же бензинге болгон экологиялык талаптарды убактылуу жумшартуу. Бирок Вакуленконун баамында, «азыркы деңгээлдеги зыяндар» менен заводдор адатта эки–үч жуманын ичинде калыбына келет.
Эксперт кризистин өнүгүшү украин чабуулдарынын интенсивдүүлүгүнө жана Киевдин өндүрүш мүмкүнчүлүктөрүнө жараша болот деп эсептейт:
«Украина канча дрон чыгара алат, аларды канчалык тез жана массалык түрдө колдонуп, мунай кайра иштетүү тармагына басым жасоону улантабы же башка буталарды тандайбы — ушулар чечүүчү болот».
Мунай кайра иштетүүнүн азайышы жана бензин баасынын 14 жылдагы эң жогорку деңгээлге чыгышынын фонунда, Россиянын бир катар региондорунда, анын ичинде аннексияланган Крымда, отунду бир колго сатууга чектөө киргизилген.
Кризисти жеңилдетүү үчүн Россия өкмөтү:
- бензин жана дизел отунун экспортун убактылуу токтотту,
- Беларустан күйүүчү май сатып алууларды көбөйттү,
- жана «Коммерсанттын» маалыматы боюнча, жакын арада Кытай, Сингапур жана Түштүк Кореядан импорт баштоого даярданууда.