Еврейлик «Маарив» гезити Израиль Иордания өкмөтүнө быйыл Вади-Араба келишими боюнча каралган жылдык суу квотасын бергиси келбестигин билдиргенин жазды. Бул квота болжол менен 50 миллион куб метрди түзөт.
Израиль менен Иордания 1994-жылы Вади-Араба келишимине кол коюп, анын негизинде Иордания Хашимит Падышалыгы Израилди таанып, анын ордуна суу квоталарын жана АКШ жана Батыш менен соода мамилелерин алган.
Учурдагы Жакынкы Чыгыштагы кургакчылык кырдаалына карабастан, Израиль режиминин Иорданияга жылдык суу квотасын токтотуу чечими кабыл алынды. Муну менен катар Иордания 12 күндүк согуш маалында Израилди коргоодо маанилүү роль ойноого жетишкен.
12 күндүк согуштан тышкары, Иордания Ирак жана Йемен тараптан Израилге атылган бир катар ракеталарды жана учкучсуз учуучу аппараттарды жок кылган, бирок Тель-Авив ага “ыраазычылык” катары дал ушундай чечим кабыл алды.
Сионисттик режим дагы бир жолу өз кызыкчылыгына жооп бербей калган учурда келишимдерди убактылуу инструмент катары көрөрүн көрсөттү. Жакында Иордания башынан өткөргөн жагдай Сирия менен Ливанды да күтүп турат. АКШнын арачылыгы менен Бейрут жана Дамаск Израиль менен түзүлчү келишимдер да Арабах өрөөнүндөгү окуядай тагдырга дуушар болот.
Суу маселеси сионисттик режим үчүн өзгөчө мааниге ээ. Ал түштүк Сирияга тереңирээк кирип, көбүрөөк жерлерди басып алуу жана суу булактарын көзөмөлдөө аракетин улантууда.
Эксперттердин пикиринде, Израиль Сирия менен Иорданияны сугат жана ичүүчү суу менен камсыз кылган системаларга көзөмөлдү күчөтүүнү каалайт. Израилдин түштүк Сириядагы жерлерди ээлеп алышы кокустук эмес — бул “сууга ээ бол, аймакка ээ бол” деген логикага негизделген узак мөөнөттүү план.
Көзөмөлдөөчүлөр ушул логикадан улам кийинки максат Ливан болушу мүмкүн экенин, ошондой эле Израилдин Литани дарыясына жана чек арадагы дөңсөлөргө болгон басым стратегиясы Сирияда жана Иорданиянын суу квотасына байланыштуу саясатында да колдонулуп жатканын белгилешет.
Дал ушул себептен Израиль түштүк Ливанга тереңирээк кирип, Литани дарыясына чейин жылууну каалайт жана муну көптөн бери пландаштырып келет. Батыш державалары Леванттагы “Израиль менен тынчтык гүлдөп өсүүгө алып келет” деп күткөнү менен, чындыгында бул сионисттик режимге үстөмдүк кылууга гана жол ачат.
«Силер Израилди ракеталардан коргосоңор да, баары бир алар адегенде силердин дарыяларыңарга барышы мүмкүн», — деп жазат Ибрагим Маджид «Аль-Ахбар» гезитинде.
1994-жылкы Араба келишимине ылайык, Израиль жыл сайын Иорданияга Иордан жана Ярмук дарыялары, ошондой эле Арабах келишиминде каралган жер астындагы суу катмарлары жана Тивериада көлү сыяктуу жалпы булактардан 50 миллион куб метр сууну Кинг Абдалла каналы аркылуу өткөрүп берүүгө милдеттенген.