Палестинанын президенти Махмуд Аббас бейшемби күнү Нью-Йоркто БУУнун Башкы ассамблеясында дүйнө лидерлерине кайрылып, Палестина эли өз мекенин, ата-бабаларынын жерин таштабай турганын баса белгиледи. Ал Израилди Газа тилкесиндеги согуш үчүн айыптап, эл аралык коомчулукту “геноцидди” токтотууга чакырды, ошондой эле согуштан кийинки анклавды түзүү боюнча өзүнүн планын сунуштады, деп билдирет Kazinform агенттигинин өз кабарчысы.
Аббас Газа тилкесиндеги согушту токтотууга чакырды
Махмуд Аббас трибунага чыгып, БУУнун Башкы ассамблеясында сүйлөгөн сөзүн «Биз кетпейбиз» деген сөздү үч жолу кайталоо менен баштады.
Ал Израилди Газаны талкалап, жашоого жараксыз кылып жатат деп айыптады.
— Палестина биздин мекенибиз. Бул биздин ата-бабаларыбыздын, чоң аталарыбыздын жери. Ал биздики бойдон калат, эгерде кимдир бирөө чыгып кетсе, ал басып алуучулар болуп калат», – деди Аббас.
Палестин лидери Израилдин премьер-министри Биньямин Нетаньяхунун армиясы Газада карапайым адамдарды өлтүргөн жок деген билдирүүсүн четке какты.
– Сизден сурайм, анда 15 миңден ашык баланы ким өлтүрдү? – деди Аббас.
Ал Газа тилкесиндеги согушту жана геноцидди токтотууга, Израилге курал жөнөтүүнү токтотууга чакырды.
“Биздин элибизге эмне болуп жатканы үчүн бүт дүйнө жооптуу”, – деп баса белгиледи Палестинанын президенти.
Махмуд Аббас өз сөзүндө израилдик отурукташуучулардын зомбулуктарына жана конуштардын кеңейишине токтолуп, Батыш Шерианын күн сайын жана тынымсыз Израилдин агрессиясына дуушар болуп жатканын белгиледи.
— Бул жерде ырайымсыз отурукташуу иштери жүрүп жатат. Бүт Палестинаны өздөрүнүкүндөй кылып туракжайларды куруп жатышат», – деди ал.
Ал Израилди Храм тоосундагы статус-квону бузуп жатат деп айыптап, «Израилдин террорист министри» Аль-Акса мечитинде ибадаткана курууну талап кылганын айтып, Израилдин улуттук коопсуздук министри Итамар Бен-Гвирге шилтеме жасап, анын өтө оң көз караштарын белгиледи.
Махмуд Аббас бийик трибунада Байдендин администрациясын Газа тилкесиндеги согушта Израилди колдогону үчүн да сынга алды. Ал Палестина мамлекетинин БУУга толук мүчөлүгүн берүүгө каршы добуш берген Коопсуздук Кеңешинин жалгыз мүчөсү Кошмо Штаттары болгонуна кейиди.
Аббас Израилдин Бириккен Улуттар Уюмуна мүчө болушуна жол берилбеши керек деп ырастап, уюмду жабууну талап кылган Израилдин расмий өкүлдөрүнө ишарат кылууда. Палестин лидери Рамалла ар кандай резолюцияларды бузганы үчүн Израилди БУУдан чыгарууну талап кыларын айтты.
Президент Махмуд Аббас учурдан пайдаланып, Палестинанын талабын колдоо үчүн демонстрацияга чыккан дүйнө жүзүндөгү бардык элге, өзгөчө АКШга ыраазычылык билдирди.
Ал дүйнөлүк коомдук пикирдин Палестина маселесинин пайдасына өзгөрүшүн белгилеп, колдоо көрсөтүп жаткандарга, анын ичинде Палестина мамлекетин тааныган өлкөлөргө ыраазычылык билдирди.
Согуштан кийин Газа тилкесин башкаруу планы
Өз сөзүндө Аббас Газа тилкесин согуштан кийинки башкаруу боюнча 12 пункттан турган көз карашын айтып, эл аралык коомчулуктун сунуштарын жана кайра карап чыгууларын чакырды.
Пландын биринчи пунктунда Газа тилкесинде биротоло ок атышпоо жана Израилдин Батыш жээгиндеги палестиналыктарга кол салууларынын токтотулушу каралган.
Экинчи пункт гуманитардык жардамдын массалык түрдө Газага жеткирилишин талап кылат.
Үчүнчүдөн, Израиль эч кандай буфердик аймактарды түзбөстөн, Газа тилкесиндеги аскерлерин толугу менен чыгарып кетүүсү жана жер которгон палестиналыктардын үйлөрүнө, жок дегенде согушка чейин жашаган талкаланган шаарларына кайтуусуна шарт түзүшү керек. Аббас палестиналыктарды Египетке жана Иорданияга эвакуациялоо планын кескин түрдө четке какты.
Төртүнчүдөн, БУУнун палестиналык качкындар боюнча агенттиги UNRWA корголушу керек жана анын айрым мүчөлөрү 7-октябрдагы кол салууларга катышкан жана ХАМАС уюмга көбүрөөк кирип кеткен деген айыптоолорго байланыштуу Израиль аны жабууга аракет кылып жаткан шартта ишин улантууга уруксат бериши керек.
Бешинчи пунктта Аббас палестиналыктарды басып алган жерлеринде эл аралык коргоого чакырды. «Биз Израил менен согушуп жаткан жокпуз. Биз Израиль менен согуша албайбыз жана согушкубуз келбейт, бирок коргоону каалайбыз».
Алтынчыдан, Палестина өкмөтү бүт Газа тилкесинде, анын ичинде Рафах чек ара бекетинде жана башка өткөрүү пункттарында юрисдикцияга ээ болушу керек.
Жетинчиден, Палестина бийлиги “ар тараптуу улуттук реформа процессине” катышуу аракеттерин улантат. Аббас Рамалланын бул маселе боюнча жасаган иштери дүйнө өлкөлөрү тарабынан жогору бааланганын жана Газанын согуш учурунда талкаланган инфраструктурасын калыбына келтирүү үчүн өтө маанилүү экенин айтты.
Сегизинчи пунктта Палестина өкмөтү Газа тилкесинде, Батыш жээкте жана Чыгыш Иерусалимде палестиналыктардын жалгыз өкүлчүлүгү болуп, бул аймактардын бардыгына бийликке ээ болот деп айтылат.
«Биз көбүрөөк талап кылбайбыз, бирок азыраак кабыл албайбыз», – деген Аббас эгер Израиль Чыгыш Иерусалимде добуш берүүгө уруксат берсе, улуттук шайлоо өткөрүүгө даяр экенин кошумчалады.
Тогузунчудан, палестиналыктар БУУга толук мүчөлүк макамын алуу аракетин улантат жана Аббас эл аралык коомчулукту бул демилгени колдоого чакырат.
Онунчу, БУУнун Башкы ассамблеясынын эки мамлекеттүү чечимди ишке ашыруу үчүн Израилге бир жылдын ичинде Батыш Шериа, Газа тилкеси жана Чыгыш Иерусалимден чыгуусун буйруган резолюциясы толугу менен аткарылышы керек.
Он биринчи пункт эки мамлекеттин көз карашын ишке ашыруу үчүн бир жылдын ичинде эл аралык тынчтык конференциясын өткөрүүнү сунуштайт.
Он экинчи – эки жаңы өлкөнүн калкын коргоо үчүн эл аралык тынчтык күчтөрүн түзүү.
Газа тилкесине барыңыздар
Акырында президент Махмуд Аббас Израилди Газа тилкесине барууга уруксат берүүгө милдеттендирген БУУнун резолюциясын кабыл алууга чакырды. Аббас согуш жүрүп жаткан Палестина анклавына баруу ниетин өткөн айда Түркия парламентинде сүйлөгөн сөзүндө билдирген. Андан бери ал Израилдин бийликтери ага жээктеги анклавга кирүүгө тыюу салганын ырастады.
Бириккен Улуттар Уюмунун жыйынында Аббас дүйнө лидерлерин “болуп жаткан трагедияларды баарыбыз көрүшүбүз үчүн” сапарга катышууга чакырды.
Палестинанын президенти өлкө ичинде жана тышында Палестинанын иши үчүн күрөшүп жаткандарга акыркы салам айтты. Ал согуш жүрүп жаткан аймактардагы качкындар лагерлериндегилерди, ошондой эле Израилдин түрмөлөрүндөгү 6000 кишини колдоорун билдирди.
«Палестина эркин болот. Ага каршы болгондорго карабастан, сөзсүз болот», – деп жыйынтыктады Аббас БУУнун Башкы ассамблеясындагы сөзүн.
