Акыркы мезгилдеги аймактык коопсуздук жана аскердик өзгөрүүлөрдүн фонунда Ирактын чек аралары чыңалуу жана кагылышуулар коркунучу алдында турат. Сирия менен чектеш аймактарда такфирчи топтордун, ал эми Иран менен чектеш чек арада бөлүнүп-жарылуучу (сепаратисттик) топтордун активдешүүсү Багдад өкмөтү үчүн олуттуу маселеге айланды.
Тасним агенттигинин арабча сайты билдиргендей, Ирактын батыш жана чыгыш чек аралары акыркы коопсуздук жана аскердик окуялардын шартында чыңалууга дуушар болуп, Сирия чек арасындагы такфирчилердин жана Иран чек арасындагы сепаратисттик топтордун иш-аракеттери Багдад үчүн чоң чакырык жаратууда.
Акыркы убакта Ирак өкмөтү Сирия жана Иран менен болгон чек ара тилкелеринде коопсуздук жана аскердик пландарды кыйла күчөттү. Бул чаралардын максаты – чек ара коопсуздугун камсыз кылуу экени айтылып, ирактык расмий бийлик азыркы учурда бул чек аралар толук коопсуздукта экенин белгилешүүдө.
Ушул тууралуу Ирактын Ички иштер министрлигинин басма сөз катчысы, полковник Аббас аль-Бахадли Багдадда мындай деди: «Өлкөнүн чек араларында толук коопсуздук камсыздалган. Биз чек араларды бекемдөө иштерин көптөн бери жүргүзүп келатабыз».
Анын айтымында, тереңдиги жана бийиктиги 3 метр болгон аң казылып, 3 метр бийиктикте топурактан чеп түзүлгөн. Мындан тышкары, чек аранын боюна бетон тосмолор коюлуп, күзөт мунаралары, тикенек зымдар жана башка тоскоолдуктар бүт чек ара тилкеси боюнча орнотулган.
Ирактын Ички иштер министрлигинин өкүлү 975 жылуулук камерасы орнотулганын айтып, чек ара коопсуздугун камсыздоо үчүн 10дон ашык учак колдонулуп жатканын кошумчалады. Ошондой эле чек аралар боюнча үч коргонуу сызыгы түзүлгөнүн, алар чек ара кызматынын күчтөрүнөн, армиядан жана «Хашд аш-Шааби» (Элдик мобилизация күчтөрү) бөлүктөрүнөн турарын билдирди.
Маалыматтарга караганда, Ирак менен Сириянын ортосундагы коопсуздук дубалы жөн гана дубал эмес, ал толук жана интеграцияланган коопсуздук тутуму болуп саналат. Анын максаты — коопсуздук бузууларын азайтуу жана мурунку да, азыркы да Ирак өкмөттөрү маанилүү деп эсептеген эң сезимтал чек аралардын бирин көзөмөлдөө.
Сирия менен чек арадан тышкары, Иран менен болгон чек ара да чоң мааниге ээ. Бул чек аранын көзөмөлү Ирактын Күрдистан автономиялык аймагынын өкмөтүнө жүктөлгөн. Багдаддагы бийлик өкүлдөрү бир катар расмий эмес өткөрмө пункттар дагы эле федералдык өкмөттүн көзөмөлүнөн тышкары экенин белгилешет.
Ирак–Иран чек арасы кооптуу аймак катары бааланат, анткени Иран Ислам Республикасына каршы айрым топтор бул чек араны кыянаттык менен пайдаланып, аймактан Иранга каршы террордук аракеттерди жүргүзүп келишет. Бул болсо Иран менен Ирактын ортосундагы макулдашуулардын бузулушу болуп саналат.
Коопсуздук боюнча эксперт Аднан аль-Канани бул маселе боюнча мындай деди:
«Өлкөбүздүн түндүгүндө Иран Ислам Республикасына каршы күчтөрдүн кыймыл-аракеттери байкалууда жана бул аракеттер Иран менен Ирактын ортосундагы макулдашууларга терс таасирин тийгизүүдө».
Анын айтуусунда, учурда Ирактын борбордук өкмөтү бул аракеттерди токтотууга толук кудуреттүү эмес, анткени өлкөнүн түндүгү азыр федералдык өкмөттүн эмес, Күрдистан автономиялык аймагынын көзөмөлүндө турат.
Алканани ошондой эле АКШнын күрд аймактарына кийлигишүүсүнө байланыштуу кысымдар жана кутумдар тууралуу айтып, мындай деди: «Бул басымдар күрд бир туугандарды алдап, борбору Эрбил болгон, Сирия, Иран, Түркия жана Ирактын күрддөрүн камтыган өзүнчө күрд мамлекетин түзүү убадасы менен жүргүзүлүп жаткан программадай көрүнөт».
Дагы бир коопсуздук боюнча эксперт Али аль-Хафажи бөлүнүп-жарылуучу топторго каршы күрөшүүдө Багдаддын федералдык өкмөтүнүн саясий эрки маанилүү экенин белгиледи. Анын айтымында, Күрдистан аймагынын чек араларын көзөмөлдөө ар дайым эле оңой болгон эмес, бирок биргелешкен координация жана заманбап технологияларды колдонуу аркылуу чек ара коопсуздугун камсыздоого болот.