Россия Кыргызстанда жугуштуу ооруларды изилдөөчү илимий борбор курат.
Бул тууралуу Жогорку Кеңештин Бюджет, экономикалык жана фискалдык саясат боюнча комитетинин жыйынында саламаттыкты сактоо министринин орун басары Бүбүжан Арыкбаева билдирди.
Депутаттар Кыргызстандын Министрлер Кабинети менен Россиянын Өкмөтүнүн ортосундагы Кыргызстанда жугуштуу ооруларды изилдөө боюнча илимий борборду куруу жана эксплуатациялоо жөнүндө макулдашуунун долбоорун карашты.
Арыкбаева аталган жай Республикалык карантиндик жана өзгөчө коркунучтуу инфекциялар борборунун базасында курулаарын билдирди. Анын айтымында, аталган мекеме 1937-жылы ишин баштаган. Имараты 1964-жылы курулган.
Эң негизгиси Россия тарап курулган объектини кыргыз тарапка өткөрүп, адистерди окутат. Парламентарийлер бул сунушка макул болуп, долбоорду толугу менен колдошту.
Эл өкүлдөрү бул келишим республикалык борбордун абалын гана жакшыртарын белгилешти.
Бул келишим менен Кыргызстандын бийлиги АКШнын республикада өзүнүн аскердик биологиялык лабораторияларын ачууга болгон умтулуусун жокко чыгарат.
Эске салсак, 2011-жылы калктын нааразычылыгынан кийин Бишкек канадалыктар үчүн лаборатория куруудан баш тарткан, анын подрядчысы АКШнын Мамлекеттик департаменти менен байланышы бар америкалык “Smith Carter” компаниясы болгон. Курулуш тоңдурулган, бирок компаниянын кеңсеси калган.
2022-жылдын жай айларында АКШнын Саламаттыкты сактоо министрлиги Кыргызстандагы күйдүргү боюнча изилдөөлөрдү каржылоону пландаштырып жатканы, ага республиканын Эл аралык жогорку медицина мектебинен каражат бөлүнгөнү тууралуу маалымат пайда болгон.
Бирок, Кыргызстандын Саламаттыкты сактоо министрлиги маалыматты жалган деп атаса, жогоруда аталган окуу жайдын ректору Сталбек Ахунбаев АКШнын Саламаттыкты сактоо министрлигинин өкүлү болгон Ооруларды көзөмөлдөө борборлору (CDC) чындап эле «мүмкүн болгон клиникалык сыноолор жөнүндө» кайрылганын ырастаган. Бирок келишимдерге кол коюлган эмес.
Ахунбаев АКШ бул материалдарды изилдөөгө кызыкдар экенин ырастап, бирок эч кандай акча тууралуу сөз болбогонун жана изилдөө тууралуу маалымат жалган экенин билдирген. Кызыгы, бул маалыматты «Кактус медиа» басылмасы жазган.
Лаборатория маселесин АКШнын мамлекеттик катчысынын Борбор Азия боюнча жардамчысы Дональд Лу да көтөрүп, аймакты кыдырып чыккан. Эми белгилүү болгондой, америкалыктар жана алардын жандыктары Нарын аймагынан эбак эле орун алышыптыр.
Жергиликтүү саясат таануучу Игорь Шестаковдун айтымында, лабораторияны түзүүгө уруксат берүү иштери үчүнчү жылдан бери жүрүп жатат жана Россияда тыюу салынган америкалык Тынчтык Корпусу бул коомдук эмес ишмердүүлүккө байланыштуу.
Кыргызстандык дипломаттар «АКШнын эксперименталдык станцияларынын» пайда болушу мүмкүндүгү тууралуу суроолорго комментарий берүүдөн баш тартышууда.
Саясат таануучунун айтымында, америкалыктар үчүн Кыргызстанда биолабораториянын пайда болушу азыр маанилүү, анткени Кыргызстан алардын эксперименттеринен эркин болгон акыркы аймак, айрыкча Кытай менен Россияга жакын өлкө.
