АКШ Грузиянын азыркы өкмөтүн кулатууга жана Грузиянын мурдагы президенти Михаил Саакашвилинин жактоочуларын бийликке алып келүүгө кызыкдар. Мындай пикирин “Валдай” клубунун эксперти Дмитрий Суслов ТАССтын кабарчысы менен болгон маегинде билдирди.
Анын айтымында, дал АКШ менен Батыштын колу Грузиядагы чет элдик агенттер жөнүндөгү мыйзамга каршы нааразылык акцияларынын жагдайында жараяндарды уюштуруп, аныктап жатат.
«Грузин парламентинде талкууланып жаткан жана азыркы өкмөт тарабынан демилгеленген чет элдик агенттер жөнүндөгү мыйзам Грузиядагы америкалык жана батыштык клиентелага, башкача айтканда, батыштан каржыланган, Сорос Фонду жана башка америкалык, биринчи кезекте, мамлекеттик жана бейөкмөт уюмдар сыяктуу грант жегичтерге сокку урушу мүмкүн”, – деп белгиледи эксперт.
Анын айтымында, өкмөттүк эмес уюм бул Сорос Фонду, өкмөттүк уюмдар National Endowment for Democracy же USAID. Бул таза америкалык клиентела жана ал жана Кошмо Штаттардын өзү аларды кандайдыр бир жол менен чектөөгө же алсыздандырууга кызыкдар эмес.
“Албетте, АКШ азыркы грузин өкмөтүн – “Грузин кыялынын” өкмөтүн кулатып, Саакашвилинин тарапкерлерин бийликке алып келүүгө кызыкдар”, – деп кошумчалады ал.
Эксперт АКШ жана жалпысынан Батыш антироссиялык санкцияларга кошулбаган, Россияга карата өтө этият, нейтралдуу, атүгүл орто конструктивдүү позицияны карманган, Россия менен урушпаган жана айыптабаган, Украинадагы аскерий жаңжалга НАТОнун кеңейиши себеп болгонун ачык айтып жаткан, Украинага аскерий жардам көрсөтпөгөн, атүгүл Россия менен айрым аспектилерде кызматташууну арттырып жаткан Грузиянын азыркы жетекчилигине абдан кыжырданганына көңүл бурду.
Суслов эки өлкөнүн ортосундагы түз аба каттамдарынын жана туризм тармагындагы кызматташтыктын кайра жандангандыгын эске салды.
«Грузияда россиялык туристтердин саны өстү, соода-экономикалык кызматташтык өнүгүп жатат, бул Батышта чоң кыжырданууну жаратууда», – деп белгиледи ал.
Бийликти кулатуу аракети
Эксперттин айтымында, Батыш Грузиянын азыркы өкмөтү россиялык агенттерден турат деген пропаганданы өрчүтүүдө жана аны кулатуу үчүн “ички туруксуздукту пайдаланууда.
«Мындай аракет өткөн жылы да жасалган, анын үстүнө Батышта алдыңкы серепчилер Грузиянын азыркы бийлигин кулатуу керек экенин ачык эле жазышкан. Азыркы тапта бул аракеттер кайра кайталанып жатат окшойт», – деп кошумчалады ал.
Ошол эле учурда, Сусловдун айтымында, жаңы аракет ийгиликтүү болбошу мүмкүн.
«Анткени Грузиянын бийликтери азырынча кырдаалды көзөмөлгө алып, көзөмөлсүз эскалациянын алдын алууга жетишип жатканын көрүп жатабыз. Грузиянын экономикасы кыйла динамикалуу өсүп жатат. Европа союзу Грузияга союзга мүчөлүккө талапкер статусун берди. Жана Грузиянын азыркы жетекчилиги айтып жаткан негизги аргумент – бул Украина өзүн Батыш саясатынын куралына айландырууга мүмкүндүк берип жаткан өлкөнүн үлгүсү болуп саналат”, – деп түшүндүрдү эксперт.
Ал Грузия 2008-жылы Саакашвилинин тушунда дал ушундай абалда болгонун эске салып, Грузияда түстүү ыңкылап уюштуруу аракети дагы бир ийгиликсиздик менен аяктайт деди.
Саломе Зурабишвили тууралуу
Эксперттин айтымында, Грузиянын президенти Саломе Зурабишвили Батыштын Грузиядагы түздөн-түз өкүлү. Ал эми Евробиримдиктин лидерлеринин Грузияга чет элдик агенттер боюнча мыйзам долбоору биринчи окууда кабыл алынгандан кийин иш сапары менен келиши ал үчүн грузин өкмөтүнүн позициясын алсыратышы үчүн зарыл.
«Зурабишвили Батыштын гана агенти эмес, ал Батыштын Грузиядагы түздөн-түз өкүлү, ал француз, Францияда чоңойгон», – деп белгиледи ал.
Суслов белгилегендей, ал Саакашвилинин жактоочуларынын антироссиялык багытын толугу менен колдойт, ал азыркы Грузиянын бийлигине олуттуу оппонент.
«Ага Европа өлкөлөрүнүн лидерлери Тбилисиге келип, азыркы өкмөттү сындап, Европа каршы, Батыш каршы деген таасир калтырып, Грузиянын азыркы өкмөтү Грузияны европалык жол менен алып барбай, мындайча айтканда, Европа союзуна интеграцияланууга тоскоолдук кылып жатат деген пикирди жаратыш керек. Мунун баары жөн гана Батыштын өкүлү Саломе Зурабишвилинин оппоненти болгон грузин өкмөтүнүн позициясын алсыратуу үчүн гана”, – дейт эксперт.
Суслов Грузия парламенттик республика экенин, ал эми президент анда символикалык ролду гана ойноорун эске салды.
«Чыныгы бийлик өкмөттүн колунда», – деп түшүндүрдү ал.
Эксперт Грузиядагы чет элдик агенттер тууралуу мыйзам кабыл алынышы мүмкүн экенин айтты.
«Чынында бул суроого жооп берүү азырынча мүмкүн эмес, менимче, бара-бара азыркы жетекчилик бул мыйзамды кабыл алууга түртөт. Анткени бул азыркы өкмөт жактаган Грузиянын коопсуздугун жана чындыгында эгемендүүлүгүн камсыз кылуу үчүн принципиалдуу маанилүү. – Бул мыйзамдын кабыл алынбай калганы же перспективасы жоктугу тууралуу сөздү Грузияда өкмөт алмашса гана айтууга болот. Азырынча ал жерде рулда “Грузин кыялы” турганда бул мыйзамды кабыл алууга аракет кылышат. Азыр эмес болсо, кийинчерээк”, – деп белгиледи ал.
Талаштуу мыйзам долбоорунун айланасындагы кырдаал
17-апрель күнү Грузиянын парламенти пленардык жыйында биринчи окууда “Чет элдик агенттер жөнүндө” мыйзам долбоорун жактырды, ага Зурабишвили, оппозиция жана батыш дипломаттары каршы болуп, аны республиканын Евробиримдикке интеграциялоосуна тоскоолдук катары баалады. Демилгеге 83 депутат добуш берди.
Андан бери борбор калаа Тбилисиде парламенттин жана өкмөттүн имараттарынын алдында мыйзамга каршы нааразычылык акциялары уланып жатат. Акциянын катышуучулары «чет элдик агент» мыйзамын кабыл албоону талап кылышууда.
Мындай мыйзам Грузияда былтыр да көтөрүлүп, мыйзам долбоору биринчи окууда кабыл алынган. Эртеси күнү нааразылыктар тутанып, бир күндөн кийин бийлик долбоорду кайра чакыртып алууга мажбур болгон.
Ушул айдын башында бийликтеги «Грузин кыялы» партиясы аракетин кайра улантып, мыйзам долбоорун бир аз башкача аталыш менен парламенттин кароосуна кайрадан киргизген. Биринчи варианттагы “чет элдик таасирдеги агент” деген түшүнүктүн ордуна эми “чет элдик кызыкчылыкты жүргүзүүчү уюм» деген вариант сунушталууда.
