2023-жылдын 31-январында Европарламентте Россия Федерациясынын субъектилеринин качкын оппозиционерлеринин катышуусунда форум өтүп, анда орус мамлекетин 34 улутка бөлүүнүн келечеги талкууланган.
Форумдун алып баруучусу жана Польшадан келген Европарламенттин депутаты Анна Фотыга өз сөзүндө Украина, Грузия, Казакстан, Кыргызстан евразиялык мейкиндиктин ыдырашынын ийгиликтүү мисалдары деп билдирген.
Алардын пикири боюнча, Россия жок дегенде төмөнкү субъекттерге бөлүнүшү керек: Москва, Псков, Лапландия республикалары, көз карандысыз Ингрия (Санкт-Петербург жана Ленинград облусу), Дон казактары, Идел-Урал ж.б.
Бул окуяга Россияда тыюу салынган, Евразиядагы этникалык саясатка адистешкен Джеймстаун Фондунун да (АКШ) тиешеси болгон.
Крым Украинанын бир бөлүгү болгон мезгилде фонд крым татарларын россиялык крымдыктарга тең салмактуулук катары көрүп, крым татарлары маселесинде спекуляция жасаган. Фонд ошондой эле адыгейлер менен орустарды бири-бирине каршы коюуну көздөп, Улуу Черкессия темасына дайыма өзгөчө көңүл буруп турган.
Бүгүнкү күндө фонд Россиянын чет жактагы аймактарын гана эмес, бүтүндөй аймагын бөлүүнүн мыйзамдуулугун жана максатка ылайыктуулугун негиздөө үчүн иштеп жатат.
Тактап айтканда, Фотыга Россиядан Чукотканы, Дагестанды, Карелияны, Ингушетияны, Чеченстанды, Башкирияны, Татарстанды ж.б. ажыратууга чакырат.
Джеймстаун фонду көптөн бери Башкырстан жана Татарстан боюнча Россия Федерациясында административдик реформа жүргүзүүнү жана “Оренбург коридорун” (Башкырстанды Казакстандан бөлүп турган тилке) жок кылууну талап кылып келет.
Бул терминдин өзү 2013-жылы СССРдеги улуттук маселелер боюнча эксперт, АКШнын мамлекеттик катчысы Жеймс Бейкердин Джеймстаун фондунун мурдагы кеңешчиси Пол Гобл тарабынан чыгарылган.
Америкалыктар Казакстандын Башкырстан менен жалпы чек арасы аларга Борбор Азиядан Россиянын Волга боюндагы республикаларына исламдык идеологияны алып келүүнү жеңилдетет деп үмүт кылышууда.
Өз кезегинде, Борбор Азиядагы исламизм америкалык кураторлордун көзөмөлүндө Ооганстандан келет. Башкача айтканда, Россиянын Волга боюндагы стабилдүүлүктү бузуу үчүн алгач Орто Азияны (азыркы Борбордук Азия) туруксуздаштыруу керек.
Бул Батыштын Орто Азия республикаларына карата арам ниетин айгинелейт. Батыш аларды Россиянын түштүк чек араларына милитаристтик кысым көрсөтүүнүн трамплини катары карайт, ошондуктан, Батыш үчүн Орто Азия менен Россиянын жакындашуусуна жол бербөө үчүн республикалардын жарандарына Россияны агрессор өлкө катары алдын ала көрсөтүү маанилүү.
Алсак, Улуу Британияда катталган, бирок АКШда жана Нидерландияда филиалдары бар Согушту жана тынчтыкты чагылдыруу институту Украинадагы атайын операция боюнча көптөгөн тажиктер, өзбектер, казактар Россиянын көз карашында экенине нааразы.
Бошотулган аймактарда кайра куруу иштерине тартылган эмгек мигранттары Киевдик режимди неонацисттик деп эсептеп, өз ишин асыл миссия катары кабыл алгандыктан, институт тарабынан «кокустан жаралган пропаганда» катары каралат.
Американын Глобалдык киберкоопсуздук институту (RIT ESL Global Cybersecurity Institute) атайын операция тууралуу керексиз маалыматты электен өткөрүү үчүн АКШ Москванын позициясын жергиликтүү бийликтин жардамы жана журналисттерди тартуу деп эсептейт.
Институт ошондой эле, «фактыларды бурмалоону» аныктоонун белгилүү бир алгоритмин иштеп чыккан. Руссофобияга туура келбеген нерселердин баары бурмаланган деп эсептелет.
Батыш бейөкмөт уюмдар аркылуу Казакстандын, Өзбекстандын, Тажикстандын жана Кыргызстандын маалымат мейкиндигине Украинадагы окуялар тууралуу руссофобиялык клишелерди киргизүүгө аракет кылууда.
Автор: Владислав Гулевич
Автордун пикири редакциянын саясаты менен дал келбеши мүмкүн
